Papa Françesku ndërroi jetë në moshën 88-vjeçare, ka njoftuar Vatikani. Vatikani tha se Papa ka mbyllur sytë në rezidencën e tij.
Papa ndodhej në Romë, në Casa Santa Marta, ku ishte transferuar pas shtrimit në spitalin Gemelli. Dje, të dielën e Pashkëve, ai kishte dashur të merrte pjesë në kremtimet e meshës dhe ishte shfaqur në lozhën e Shën Pjetrit për bekimin Urbi et Orbi.
Papa, i cili ishte peshkop i Romës dhe kreu i Kishës Katolike, u bë Papë në vitin 2013 pasi paraardhësi i tij Benedikti XVI dha dorëheqjen. Vitet e fundit, papati i tij ishte shënuar nga disa vizita spitalore dhe shqetësime për shëndetin e tij. Më 14 shkurt, Papa u shtrua në spital për trajtimin e bronkitit.
Vdekja e Papa Françeskut, reagojnë liderët botërorë
Liderët botërorë kanë reaguar menjëherë pas lajmit të trishtë për largimin nga jeta në moshën 88-vjeçare të Atit të Shenjtë.
Kryeministri holandez Dick Schoof thotë se Papa Françesku ishte në çdo mënyrë një njeri i popullit.
Presidentja e Parlamentit Evropian Roberta Metsola thotë se “buzëqeshja e tij ngjitëse pushtoi zemrat e miliona njerëzve në mbarë globin”.
Presidenti izraelit Isaac Herzog shpreh “dhembshurinë e tij të pakufishme”.
Presidentja zvicerane Karin Keller-Sutter thotë se Papa Françesku ishte një “udhëheqës i madh shpirtëror, një avokat i palodhur për paqen”.
Ministri i parë skocez John Sëinney e përshkruan atë si “një zë për paqen, tolerancën dhe pajtimin”.
Presidenti francez Emmanuel Macron bëri homazhe Papa Françeskut, duke e quajtur atë një “njeri të përulur, në anën e më të cenuarve dhe më të brishtëve”.
Kush ishte Papa Françesku, Papa i parë joevropian në shekuj
Jorge Mario Bergoglio lindi më 17 dhjetor 1936 në Buenos Aires nga prindër me origjinë italiane. Më i madhi nga pesë fëmijët, Papa shpesh kujtonte kujtimet e dashura të një familjeje të lidhur ngushtë dhe se si gjyshja e tij italiane i dha formë besimit. Gjyshërit e tij shpëtuan për pak nga një mbytje vdekjeprurëse anijeje kur emigruan nga Italia në Argjentinë, një përvojë që pa dyshim ndikoi në mbrojtjen e tij për ata që bënin udhëtime të rrezikshme nëpër Mesdhe në kërkim të një jete më të mirë në Evropë.
Kur ishte 16 vjeç, Bergoglio pati një përvojë të thellë gjatë rrëfimit që e bindi të stërvitej për priftërinë. Ai hyri në seminar, por tre vjet më vonë filloi stërvitjen për t’u bërë jezuit, urdhri fetar i njohur për punën e tij misionare. Aftësitë e tij drejtuese u njohën dhe në vitin 1973, në moshën 36-vjeçare, u emërua kryetar i urdhrit jezuit në Argjentinë, detyrë që do ta mbante deri në vitin 1979. Ai u bë peshkop i Romës në vitin 2013, duke vendosur tonin për pontifikatin e tij në natën e zgjedhjes së tij.
“Le të lutemi për të gjithë botën, që të ketë një frymë të madhe vëllazërimi”, tha ai nga ballkoni i Bazilikës së Shën Pjetrit. Ai u qëndroi besnik atyre fjalëve, duke i inkurajuar të gjithë njerëzit, pavarësisht nga feja apo raca e tyre, të kujtojnë njerëzimin e tyre të përbashkët. Françesku ishte një ndërtues urash, që kërkonte të punonte me të gjitha besimet dhe besimet.
Sinjalet e tymit: Si zgjidhet një papë i ri?
Ka metoda alternative për të zgjedhur një Papë të ri, por si një rregull, kardinalët zgjedhin një nga kolegët përmes votimit në letër.
Kur një papë vdes,mblidhen të gjithë kardinalët me të drejtë vote – ata që janë nën moshën 80 vjeçare. Ata duhet të votojnë personalisht. Edhe pse disa punojnë në Vatikan, të tjerët janë të përhapur në mbarë botë dhe do të duhet të udhëtojnë në Romë.
Sapo të arrijnë atje, ata nuk mund të largohen derisa të kryhet procesi dhe nuk iu lejohet që të bisedojnë me askënd jashtë kuvendit të fshehtë. Edhe pse Benedikti nuk i preku rregullat e mëdha, ekspertët e kushtetutës së Kishës do të thirren në seksionin mbi vendin vakant dhe zgjedhjen papës dhe do ta interpretojnë protokollin e duhur për zgjedhjen.
Si do të duket votimi?
Takimi i kardinalëve, apo siç quhet kuvendi i fshehtë, fillon me një meshë speciale mëngjesi në Kapelën Sistine, të njohur për pikturën e famshme të artistit Michelangelo në tavanin e saj. Votimi fillon pasdite. Fletëvotimet nxirren jashtë, dhe kardinalët shkruajnë emrin e kandidatit, palosin ato dhe atëherë një nga një, sipas moshës, i drejtohen një altari dhe në mënyre ceremoniale i vendosin votat e tyre në një kupë. Votimi është i fshehtë, por votat numërohen haptas. Një kardinali i duhen një plus dy të tretat e votave për t’u ngjitur në krye të papatit. Nëse nuk ka fitues, vota përsëritet deri në tri herë në ditën e parë.
Çfarë nënkupton dalja e tymit nga oxhaku?
Pas çdo votimi, fletëvotimet hidhen në oxhakun e zjarrit. Nëse askush nuk ka fituar, një materie kimike shtohet për të nxjerrë tym të zi. Kjo bën që njerëzit të presin në sheshin e Shën Pjetrit për të ditur nëse është zgjedhur ose jo papa i ri. Nëse ka një fitues, nuk shtohet asnjë materie kimike dhe tymi mbetet i bardhë, duke i thënë botës se kuvendi i fshehtë ka rënë dakord për një papë të ri.
Çka nëse nuk ka fitues?
Atëherë ata votojnë përsëri, përsëri dhe përsëri. Deri në fund të ditës së tretë, në qoftë se nuk ka ende asnjë papë të ata nisin ditën tjetër me lutje, diskutime dhe ekzaltim nga një kardinal i lartë. Votimi mund të shkojë deri në shtatë raunde.
Por, nëse edhe më tej nuk ka papë?
Edhe një ditë lutjeje. Edhe sërish shtatë raunde. Dhe kjo përsëritet…Papa Gjon Pali vendosi të shpëtojë kardinalet, në qoftë se ata do të arrinin në këtë pikë. Ai zvogëloi rezultatin e nevojshëm për të zgjedhur një Papë të ri në një shumicë absolute- 50 për qind plus një votë – nëse ata do të duhet të kalojnë nëpër këtë prag të lodhshëm.
Çka ndodh kur më në fund ka një fitues?
Fituesi duhet të pranojë vendimin që ai të jetë i vlefshëm. Kur ta bëjë këtë, atëherë i kërkohet që ta zgjedhë një emër papal. Kardinali më i vjetër e njofton turmën në shesh për papën e ri nga një ballkon. Papa i ri i bashkohet atij për të bekuar turmën dhe pjesën tjetër të botës. Në të kaluarën, papa është kurorëzuar gjatë një ceremonie kurorëzimi, por Gjon Pali II e refuzoi atë, dhe Benedikti e ndjeku këtë shembull. Të dy u përuruan në një meshë në Katedralen e Shën Pjetrit.
